Η αναγέννηση στην καραντίνα

Από τις 10 Μαρτίου ο κόσμος αρχίζει σιγά σιγά να περιορίζεται στο σπίτι λόγω της μεγάλης απειλής της πανδημίας του κορωνοϊού. Ένα μεγάλο σοκ για την ανθρωπότητα που σε κάθε σημείο του πλανήτη βιώνει τα ίδια συναισθήματα. Μία μεγάλη συνειδητοποίηση ότι όλοι έχουμε την ίδια μοίρα και τους περιορισμούς της ανθρωπινότητας μας. Εξαιρετική ευκαιρία για την οικουμένη!

Η δουλειά μου συνεχίζεται κανονικά μέσω διαδικτύου, με όσους μπορούν να βρουν ιδιωτικότητα στο σπίτι τους και έχουν μία ελάχιστη εξοικίωση με τις τεχνολογίες.

Στα συμπεράσματα που έχω από την επαφή μου με τους ανθρώπους, τόσο από αυτούς που βρίσκονται σε θεραπεία, όσο και από φίλους αλλά και από αυτοπαρατήρηση διαπίστωσα τα εξής:

1) στην αρχή της κρίσης υπήρξε γενικευμένο άγχος που είχε να κάνει με την απότομη αλλαγή ζωής, τις έγνοιες για την οικονομική κατάσταση και φυσικά την ίδια την απειλή της αρρώστιας και του θανάτου.

2) η περίοδος αυτή είναι γόνιμη στην ανάδυση πολλών θεωριών συνωμοσίας αλλά και εσχατολογίας. Οι παρανοειδείς συμπεριφορές αυξήθηκαν. Αυτό αφορά τόσο μεμονωμένα άτομα, όσο ακόμη και αρχηγούς κρατών , ή και ολόκληρες οργανωμένες ομάδες με αιρετικά χαρακτηριστικά που βλέπουν την πανδημία ως ένδειξη που προμηνύει την συντέλεια του κόσμου.

3) καθώς οι μέρες περνούσαν οι άνθρωποι άρχισαν να ευχαριστιούνται τον χρόνο στο σπίτι. Αυτή η στάση φαίνεται να είναι κυρίαρχη σήμερα. Σαν η καραντίνα να ήταν η ευκαιρία να σταματήσουμε όλοι για λίγο και να αφουγκραστούμε την φωνή μέσα μας, να ξαναβρούμε τις σχέσεις με τα παιδιά μας, να φροντίσουμε τον χώρο μας. Οι έγνοιες συνεχίζονται για την επόμενη μέρα αλλά δεν είναι σε τέτοιο βαθμό όπως στην αρχή. Η καλή διάθεση αυτή φαίνεται να σχετίζεται με παράγοντες όπως: ελεύθερος χρόνος, χρόνος με την οικογένεια, χρόνος για την διάθεση σε χόμπυ κι άλλες ασχολίες που δεν υπήρχαν στην κανονικότητα, αποχή από την κατανάλωση (εκτός των αναγκαίων). Τέλος, είναι εξαιρετικά σημαντικό για τον ψυχισμό να δίνει όλη σχεδόν η ανθρωπότητα προτεραιότητα στην ζωή ως αξία, παραμερίζοντας τις εμμονές περί παραγωγικότητας, οικονομικών στόχων κλπ. που την διακατέχουν τα τελευταία τουλάχιστον είκοσι χρόνια. Όλοι αντιληφθήκαμε ότι χρειαζόμαστε άλλους ρυθμούς για να είμαστε καλά και να είμαστε δημιουργικοί. Κι αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για το πως θα κινηθούμε μετά.

4) οι άνθρωποι που υποφέρουν στην καραντίνα είναι αυτοί που ζούσαν συμβατικά σε σχέσεις εξαρτητικές, ζευγάρια που για να αντέχουν χρειάζονταν εξωσυζυγικά στηρίγματα, εξαρτημένοι από ουσίες και φυσικά οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι απειλούνται τόσο από τον κορωνοϊό, όσο και από την απομόνωση. Η απομόνωση σε αυτή την ηλικία ίσως είναι περισσότερο βλαβερή σε βάθος χρόνου, αφού θα συμβάλλει στην απώλεια γνωστικών ικανοτήτων και σε ακόμη μεγαλύτερα ποσοστά κατάθλιψης λόγω της μοναξιάς.

Η κατάθλιψη σχετίζεται με την άνοια άρα για τους ηλικιωμένους είναι πραγματικά εξαιρετικά δύσκολες αυτές οι συνθήκες.

Οι άνθρωποι που ταλαιπωρούνται σήμερα είτε από βία μέσα στην οικογένεια, δυσλειτουργίες που ως σήμερα τις έβαζαν κάτω από το χαλί, έχουν την ευκαιρία να πάρουν αποφάσεις που θα είναι προς όφελος της ζωής και της ψυχικής τους ισορροπίας. Πάντα υπάρχει λύση! Αρκεί να απευθυνθούν για βοήθεια ανάλογα με το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν.

Παραθέτω μερικά χρήσιμα τηλέφωνα ανάλογα με την περίπτωση:

-Γραμμή ψυχοκοινωνικής στήριξης: 2107297957-2107289240

-Γραμμή στήριξης παιδιών και εφήβων (χωρίς χρέωση η κλήση): 116111

-Γραμμή καταγγελιών για υποθέσεις που έχουν να κάνουν με παιδιά: 1056

-Γραμμή άμεσης κοινωνικής βοήθειας (χωρίς χρέωση η κλήση): 197

-Γραμμή υποστήριξης ηλικιωμένων: 1065

-Γραμμή παρέμβασης για αυτοκτονία: 1018

-Γραμμή SOS για την ενδοοικογενειακή βία: 15900

5) τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης αλλά και εν γένει η χρήση των ψηφιακών μέσων πρωταγωνιστούν αυτή την περίοδο. Οι περισσότεροι αποκτήσαμε μεγαλύτερη εξοικείωση, ανακαλύψαμε νέα εργαλεία με στόχο την επικοινωνία αλλά και την δουλειά από το σπίτι. Η δουλειά από το σπίτι φαίνεται να βιώνεται ευχάριστα από τους περισσότερους με τους οποίους έχω μιλήσει (είτε ως θεραπεύτρια, είτε μέσα από τις άλλες πλευρές ταυτότητας). Αυτό που φαίνεται να είναι εξαιρετικά ευχάριστο και ίσως περισσότερο αποδοτικό σε επίπεδο παραγωγικότητας και δημουργικής εργασίας (υπάρχουν έρευνες αλλά χρειάζονται κι άλλες) είναι το θέμα του ωραρίου και του πολύ πρωινού ξυπνήματος που έχουμε όλοι υιοθετήσει στην κανονικότητα αλλά δεν φαίνεται να είναι φυσιολογικό. Αυτή ακριβώς η σχέση φυσιολογικού και κανονικού είναι μία σχέση που έχει μπει για τα καλά στο μικροσκόπιο της εμπειρίας μας στην καραντίνα. Ανακαλύπτουμε καλύτερα τις ανάγκες μας, τις διαχωρίζουμε από τις πλασματικές. Λες και ο ιός μας προμήθευσε με έναν μεγενθυτικό φακό.

6) Η εξοικείωση με την ασθένεια και τους τρόπους αντιμετώπισής της, μας κάνει να θέλουμε να βγούμε ξανά έξω από τις φωλιές μας. Δεν ξέρω κατά πόσο θα κρατηθούν οι αποστάσεις ασφαλείας και η χρήση των μασκών (προσωπικά πιστεύω ότι δεν θα κρατηθούν για πολύ, γιατί εκτός του προμετωπιαίου λοβού που δίνει αυτοέλεγχο, ο εγκέφαλος μας διαθέτει και πιο πρωτόγονες δομές οι οποίες δεν είναι εύκολο να ελεγχθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα).

7) Η επαφή με την θνητότητα μας, ποτέ δεν ήταν αρνητική για τον ψυχισμό, ειδικά σε μία κοινωνία που στηρίχθηκε στην λήθη της θνητότητας και της φθοράς. Μέσα από την απειλή απώλειας της ζωής, τόσο δοξάζεται η ίδια η ζωή και την εκτιμούμε περισσότερο.

8) Εμφανίστηκε για άλλη μια φορά το πόσο δεν μπορούμε να έχουμε τον απόλυτο έλεγχο στα πράγματα. Η ψυχική ησυχία σχετίζεται με έναν βαθμό ελέγχου στην πραγματικότητα αλλά εξίσου σημαντική είναι και η γνώση ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα πάντα! Σε μία τέτοια περίπτωση προσπαθούμε να ελέγξουμε ότι μπορεί να ελεγχθεί κι αφηνόμαστε στη ροή των πραγμάτων για να διδαχθούμε περισσότερα για την ανθρώπινη μας φύση-μοίρα.

9) Υπάρχουν ωστόσο και κοινωνικά στρώματα που πλήττονται πολύ μέσα στις κρίσεις. Αυτοί χρειάζονται ακόμη μεγαλύτερη στήριξη από την κοινωνία και τα κράτη. Η αλληλεγγύη είναι βάλσαμο τόσο για τους οφελουμένους όσο και για όσους την παρέχουν.

Τέλος για όσους από εσάς δυσκολεύεστε παρόλα αυτά με την καραντίνα σας παραθέτω ένα απόσπασμα από το περιβόητο "Κόκκινο Βιβλίο" του γνωστού ψυχαναλυτή Carl Gustav Jung, που για χρόνια κρατιόταν μυστικό.

----------------------------------------------------------------------------------------

έργο του ίδιου του Jung

"-Καπετάνιε, ανησυχώ πολύ λόγω της καραντίνας που μας επιβάλλεται στο λιμάνι.

– Τι σας ανησυχεί, αγαπητέ; Δεν έχετε αρκετό φαγητό; Δεν έχετε αρκετό ύπνο;

– Δεν είναι έτσι, καπετάνιε. Δεν μπορώ να κατέβω από το πλοίο, δεν μπορώ να πάω στην ξηρά και δεν αντέχω να μην μπορώ να αγκαλιάσω την οικογένειά μου.

-Και αν σας άφηναν να κατεβείτε και ήσασταν άρρωστοι και μεταδίδατε τον ιό θα νιώθατε ενοχή να μολύνετε κάποιον που δεν θα μπορούσε να αντέξει την ασθένεια;

– Δεν θα μπορούσα ποτέ να συγχωρήσω τον εαυτό μου εάν γινόταν κάτι τέτοιο, έστω και αν, για μένα τουλάχιστον σίγουρα, είναι φτιαχτή αυτή η πανούκλα.

– Θα μπορούσε να είναι. Αλλά αν δεν ήταν έτσι;

-Καταλαβαίνω τι εννοείς, αλλά αισθάνομαι στερημένος από την ελευθερία μου, καπετάνιε, νιώθω σαν να έχω στερηθεί κάτι.

-Στέρησε τότε τον εαυτό σας και από κάτι άλλο.

-Εσύ με κοροϊδεύεις;

– Όχι καθόλου. Αν στερείσαι από κάτι, χωρίς να ανταποκριθείς κατάλληλα, έχεις χάσει.

– Τότε, σύμφωνα με εσάς, αν παίρνουν κάτι από μένα, για να κερδίσω πρέπει να πάρω κάτι άλλο από τον εαυτό μου, οικειοθελώς;

-Αυτό ακριβώς. Το έκανα σε μια καραντίνα πριν από 7 χρόνια.

– Και τι κάνατε;

– Έπρεπε να περιμένω πάνω από 20 ημέρες μέσα στο πλοίο. Ήταν μήνες που περίμενα να πιάσουμε λιμάνι και να απολαύσω την άνοιξη στην ξηρά. Υπήρξε επιδημία. Στο λιμάνι τον Απρίλιο απαγορεύτηκε να βγούμε έξω. Οι πρώτες μέρες ήταν δύσκολες. Ένιωσα σαν εσένα. Στη συνέχεια, άρχισα να αντιδρώ στις κρίσεις αυτές χρησιμοποιώντας τη λογική. Ήξερα ότι μετά από 21 ημέρες μιας οποιαδήποτε συμπεριφοράς δημιουργείται μια συνήθεια και αντί να θρηνώ, να παραπονιέμαι και να δημιουργεί καταστροφικές συνήθειες, άρχισα να συμπεριφέρομαι διαφορετικά στους άλλους. Σκέφτηκα εκείνους που έχουν πολλές στερήσεις κάθε μέρα από την δύσκολη ζωή τους και αποφάσισα να βγω νικητής. Ξεκίνησα με το φαγητό. Ανάγκασα τον εαυτό μου να τρώω το μισά από αυτό που συνήθως έτρωγα, τότε άρχισα να επιλέγω τα πιο εύπεπτα τρόφιμα, έτσι ώστε το σώμα μου να μην υπερφορτώνει. Άρχισα να θρέφω τον εαυτό μου με τρόφιμα που, κατά παράδοση, είχαν διατηρήσει τον άνθρωπο υγιή.

Το επόμενο βήμα ήταν να προσθέσω σε αυτό τον καθαρισμό των ανθυγιεινών σκέψεων και να έχω όλο και περισσότερες ανυψωμένες και ευγενείς σκέψεις. Με υποχρέωσα να διαβάζω τουλάχιστον μία σελίδα κάθε μέρα για ένα θέμα που δεν ήξερα. Αναγκάστηκα να κάνω ασκήσεις στη γέφυρα του πλοίου. Ένας γέρος σοφός Ινδός μου είχε πει χρόνια πριν ότι το σώμα ενδυναμώνει κρατώντας την αναπνοή. Με υποχρέωσα να παίρνω βαθιές αναπνοές κάθε πρωί. Νομίζω ότι οι πνεύμονές μου δεν είχαν φτάσει ποτέ σε τέτοια ικανότητα και δύναμη. Το απόγευμα ήταν η ώρα για προσευχή, ο καιρός να ευχαριστήσω κάθε οντότητα για το γεγονός ότι δεν μου έδωσε σοβαρές κακουχίες καθ’ όλη τη ζωή μου.

Ο σοφός Ινδός με είχε συμβουλεύσει επίσης να κατακτήσω τη συνήθεια να φαντάζομαι ένα άσπρο φως να εισέρχεται μέσα μου και να με κάνει πιο δυνατό. Λειτουργούσε επίσης και για τους αγαπημένους που ήταν μακριά και γι ‘αυτό ενσωμάτωσα αυτή την πρακτική στην καθημερινή μου ρουτίνα στο πλοίο.

Αντί να σκέφτομαι όλα όσα δεν μπορούσα να κάνω, σκεφτόμουνα όλα όσα θα έκανα όταν πατούσα το πόδι μου στην ξηρά. Παρακολουθούσα τις σκηνές της κάθε μου μέρας, τις ζούσα έντονα και απολάμβανα την αναμονή. Όλα όσα μπορούμε να πάρουμε αμέσως δεν είναι ποτέ ενδιαφέροντα. Η αναμονή εξυπηρετεί την επιθυμία και την ισχυροποίηση της. Είχα στερήσει στον εαυτό μου τα βλαβερά τρόφιμα, τα μπουκάλια ρούμι, την δυσπιστία και τα tacos. Είχα στερήσει στον εαυτό μου να παίζω χαρτιά, να κοιμάμαι πολύ, να τεμπελιάζω και να σκέφτομαι μόνο τι μου έχουν στερήσει.

– Και πώς κατέληξε όλο αυτό, καπετάνιε;

– Κατέκτησα όλες αυτές τις νέες συνήθειες. Με άφησαν να κατέβω από το πλοίο πολύ πιο μετά από το αναμενόμενο.

“Σας στέρησαν την άνοιξη, τότε;»

-Ναι, εκείνη τη χρονιά μου στέρησαν την άνοιξη και πολλά άλλα πράγματα, αλλά εγώ άνθισα. Είχα φέρει άνοιξη μέσα μου και κανείς και ποτέ δεν θα μπορούσε να μου το πάρει."

-----------------------------------------------------------------------

Ας αξιοποιήσουμε την καραντίνα για να ανθίσουμε!