Τετάρτη 17 Ιανουαρίου 2018

30 ετών θνητός/ή...

Marc Chagall "Τα γενέθλια"



"Αλλά φτάνει η μέρα που ο άνθρωπος διαπιστώνει πως είναι τριάντα χρονών. Επιβεβαιώνει έτσι τη νιότη του. Την ίδια όμως στιγμή συγκρίνει τον εαυτό του με το χρόνο. Παίρνει θέση σ' αυτόν. Αναγνωρίζει πως βρίσκεται  σε μία κρίσιμη στιγμή και παραδέχεται πως έχει χρέος να την περάσει. Ανήκει στο χρόνο και τρομοκρατημένος βλέπει στο πρόσωπο του χρόνου το χειρότερο εχθρό του" 

Αλμπέρ Καμύ (Albert Camus) 
"Ο μύθος του Σίσυφου: Δοκίμιο πάνω στο παράλογο"
Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2010




Παρόλο που στα 30 ο άνθρωπος είναι πολύ νέος ακόμη για να χαίρεται την ζωτικότητά του, παρατηρείται μεγάλο άγχος και υπαρξιακή οδύνη. Τα τριάντα χρόνια είναι για τους περισσότερους η ηλικία που γίνεται συνειδητή η θνητότητα. Είναι η εποχή της ακμής! Αλλά αυτό από μόνο του, σημαίνει ότι από εδώ και πέρα προχωρά κανείς προς την ωρίμανση... Είναι συνήθως η ηλικία που εμφανίζονται οι πρώτοι θάνατοι ή οι πρώτες σοβαρές ασθένειες στο οικογενειακό περιβάλλον αλλά και η έναρξη της δεκαετίας κατά την οποία συμβαίνουν οι περισσότεροι γάμοι και γεννήσεις. Διαλύεται η ψευδαίσθηση της αθανασίας...



Είναι επίσης η εποχή που συνήθως ο νέος σταθεροποιείται επαγγελματικά.

Αυτές οι απαιτήσεις και γεγονότα, τόσο βιολογικά όσο και κοινωνικά, αφυπνίζουν τον νέο άνθρωπο και όπως λέει κι ο Camus, τον φέρνουν σε μία κατάσταση κρίσης. Είναι η στιγμή που πρέπει να σταθεί στα πόδια του. Απαιτείται τόσο από το πεπερασμένο της φύσης μας, όσο και από την κοινωνία να πάρει σημαντικές αποφάσεις. 

Για τον λόγο αυτό, οι μισοί περίπου που έρχονται για ψυχοθεραπεία είναι στην ηλικία των 30. Είναι η εποχή που αντιλαμβάνεται κανείς ότι έχει κάποιο σημαντικό μερίδιο ευθύνης σε ό,τι του συμβαίνει και δεν είναι μόνο πρόβλημα των άλλων. Δυσλειτουργικά σχήματα σχέσεων, κακές επιλογές εμφανίζονται πια στο προσκήνιο ως κάτι που απαιτεί αλλαγή. 
Παρόλο που η οδύνη αυτή επιδρά και στα δύο φύλα, οι γυναίκες είναι ακόμη πιο βεβαρημένες, λόγω του ότι υπάρχει ημερομηνία λήξης της ικανότητάς τους για τεκνοποίηση. Αυτό από μόνο του είναι τεράστια πηγή άγχους. Μερικά από τα ερωτήματα που εμφανίζονται τότε είναι:

-Είμαι ικανή για να είμαι σύζυγος και μητέρα;
-Θα κάνω καλή επιλογή συντρόφου για να μπορεί να αντεπεξέλθει στον ρόλο του συζύγου,πατέρα του παιδιού μου;
-Πρέπει να σοβαρευτώ; 
-Θα τα καταφέρω να σταθώ στα πόδια μου χωρίς την βοήθεια των γονιών μου;

-Μα τι επιτέλους θέλω; 

Τα ερωτήματα δεν εξαντλούνται εδώ... Απλά παίρνουμε μία γεύση...

Η διαφορετικότητα μπορεί να εκληφθεί ως ελλειμματικότητα και σε μερικές περιπτώσεις, πράγματι είναι. Ναρκισσιστικά ελλείμματα για τα οποία κάποιος μπορούσε να υποπτευθεί την παρουσία τους, τώρα μπορεί να του γίνονται περισσότερο αντιληπτά.

Ταυτόχρονα με την εσωτερική αγωνία, η κοινωνική πίεση που αισθάνεται κανείς στην ηλικία των 30 γίνεται μερικές φορές αφόρητη. Το περιβάλλον πάντα απαιτεί από το άτομο να συμμορφωθεί απέναντι σε ό,τι θεωρείται "σωστό" και "σοβαρό".   

Ο νέος άνθρωπος καταλαβαίνει σιγά σιγά ότι όπως στρώσει, θα κοιμηθεί. Αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι είναι κύριος της μοίρας του, η οποία καθορίζεται από τις αποφάσεις του. Κι αυτό έχει βάρος...Ως αυτή την στιγμή μπορούσε να αποδώσει την ευθύνη των δεινών στους γονείς του, στους άλλους. Κάτι όμως αρχίζει να αλλάζει στα 30 σε αυτή την στάση.

Πράγματι. Κάθε κρίση είναι σαν μία εσωτερική φωνή που λέει: "Στάσου, να δεις!". Και η ώρα που κάποιος παρέχει στον εαυτό του για ψυχοθεραπεία ανταποκρίνεται σε αυτό το εσωτερικό αίτημα... 

'Ο,τι έμπαινε ως εκείνη την στιγμή κάτω από το χαλί, σήμερα εμφανίζεται γιγαντωμένο και κάθε πρόβλημα αναζητά λύση υπό την μορφή του κατεπείγοντος και αντιμετώπιση. 

Ας δούμε όμως ένα τυπικό παράδειγμα από συνεδρία μίας γυναίκας στα 30 και κάτι... 

Η Μ. μου λέει τον πόνο της: 
"Η παρέα έχει αλλάξει. Το τηλέφωνο δεν χτυπά με την ίδια συχνότητα για προτάσεις εξόδου ή έστω για κουβεντολόι. Οι κολλητές μου έχουν σχέσεις και δεν βλεπόμαστε πια τόσο. Την Κυριακή παντρεύεται μία φίλη μου κι ενώ την αγαπώ δεν θα ήθελα να πάω. Δεν μπορώ όμως και δεν θέλω από την άλλη να λείπω. Αλλά όσο σκέφτομαι που θα μου λένε "και στα δικά σου" και θα ρωτούν οι μεγάλοι τι κάνω εγώ με την ζωή μου, με πιάνει δυσφορία. Ίσως γιατί κι εγώ αναρωτιέμαι. Σε λίγο η Χριστίνα θα γεννήσει και θα "κλειστεί" κι αυτή. Ήδη νοιώθω περισσότερο μόνη μου, εκεί που δεν ήξερα ποια πρόταση εξόδου να δεχθώ, τώρα μένω τρεις μέρες την εβδομάδα μέσα γιατί δεν έχω παρέα. Κι αυτό θα επιδεινωθεί μάλλον"... 

Η μοναξιά αρχίζει να εμφανίζεται ως απειλή στην ζωή των τριαντάρηδων. Αντιλαμβάνονται ότι οι γονείς και οι σημαντικοί ενήλικες γερνούν και δεν θα είναι για πάντα εκεί. Οι φίλοι παντρεύονται και κοιτούν περισσότερο την οικογένειά τους. Χρειάζεται να αναλάβουν δράση. Αλλά πώς; Προς τα ποια κατεύθυνση; Με ποια επιλογή; Τι κάνουν λάθος; Ποιοι είναι οι φόβοι τους; 

Στον ύπνο τους εμφανίζονται συχνά όνειρα για τρένα που περνούν, αεροπλάνα που χάνονται λόγω του ότι έχει υπάρξει καθυστέρηση, όνειρα στα οποία πρέπει κανείς να βιαστεί...

Τι πρέπει να αντιμετωπίσουν για να προχωρήσουν και να χαρούν την ζωή; Ο καθένας έχει την δική του ιστορία, τους δικούς τους περιορισμούς και δυνατότητες κι άρα διαφορετικά θέματα υπάρχουν για ψυχοθεραπευτική εργασία... 

Τα τριάντα χρόνια είναι ηλικία ώριμης νιότης. Η στιγμή που η σεξουαλικότητα βιώνεται χωρίς ντροπές, πιο απελευθερωμένη, πιο σίγουρη. Η ζωτικότητα είναι παρούσα. Η ομορφιά επίσης, αν και οι πρώτες αλλαγές αρχίζουν και διαφαίνονται στην πρώτη άσπρη τρίχα, την πρώτη ρυτίδα. Είναι η ώρα που ο άνθρωπος μπορεί να καρποφορήσει, να δημιουργήσει...  

Στην ψυχοθεραπευτική συνθήκη που προτείνω σχεδόν πάντα για τέτοιο αίτημα είναι η δραματοθεραπευτική πρόσεγγιση, ώστε να δούμε περισσότερο ρόλους που έχει το άτομο ως εκείνη την ώρα αναλάβει. Ποιοι από αυτούς είναι λειτουργικοί; Ποιοι όχι; Ποια τα θέλω του; Είναι η ταυτότητα ξεκάθαρη; Έχει κάποιος σταθεί στα πόδια του; Έχει αυτονομηθεί από την οικογένεια προέλευσης; Αν όχι η ψυχοθεραπεία παρέχει την απαραίτητη στήριξη για να γίνει. Μετά από κάποιες ατομικές συνεδρίες δραματοθεραπείας προτείνω την είσοδο σε ομάδα, αφού εκεί κανείς μπορεί να ξεφοβηθεί το μεγάλωμα, μέσα από τις εμπειρίες και των άλλων, να δει διαφορετικά σενάρια ζωής, να αντιληφθεί τι βλαβερό κάνει στην ζωή του και τι πράγματι του ταιριάζει και τι τον ωφελεί. 

Η ψυχοθεραπεία πάντα βοηθά στην ψυχική ωρίμανση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα καλύτερες επιλογές, καλύτερες σχέσεις και επικοινωνιακά μέσα, μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για να μπορέσει κανείς να αναλάβει ευθύνες και να γίνει δημιουργός της ζωής του, ή/και να φέρει στον κόσμο μια άλλη ζωή.

Σε κάθε περίπτωση, γίνεται αντιληπτό μέσα από την ψυχοθεραπεία, ότι η θνητότητα είναι αυτή που δίνει νόημα στην ζωή. Αρκεί ο καθένας να βρει το δικό του νόημα...